احیای حوزه تحلیل سیاست خارجی: تحلیلی چند متغیره

تحلیل سیاست خارجی یکی از حوزه‌های مهم در مطالعات بین‌المللی است که نه تنها در ایران بلکه در کل به نسبت سایر حوزه‌های روابط بین‌الملل کمتر مورد توجه قرار داشته است. در عین حال، این حوزه در دهه‌های 1950 تا 1970 میلادی بسیار رو به رشد بود و گمان می‌رفت به مرزهای قابل قبول مفهومی و نظری دست می‌یابد. اما با زیر سئوال رفتن رفتارگرایی و اثبات‌گرایی حاکم بر رشته و نیز به زیر سئوال رفتن دستاوردهای آن تلاش‌های نظری مهم در حوزه آن کاهش یافت. اما از دهه 1990 مجدداً این حوره مطالعاتی رو به رشد گذاشت. مسئله‌ای که در این پژوهش تلاش شده به آن پرداخته شود تبیین احیای این رشته مطالعاتی از دهه 1990 است. یافته‌های این پژوهش که هم بر مبنای روش‌های تحلیل کمّی و هم کیفی با مطالعه مقالات علمی مرتبط با سیاست خارجی انتشاریافته در بازه زمانی پیش و پس از دهه‌ی 1990 صورت گرفته حاکی از آن است که مهمترین عوامل مؤثر در احیای این حوزه مطالعاتی عبارتند از:‌ پایان جنگ سرد و پاسخگو نبودن نظریه‌های کلان روابط بین‌الملل به تحولات منجر به آن و نیز پس از آن، ظهور چارچوب‌های تحلیلی و نظری نوینی در روابط بین‌الملل که فراتر از حوزه خاص نظام بین‌الملل بودند و توان دربرگیری مطالعات سطح واحدها را داشتند، و  سرانجام ظهور امکانات جدید در حوزه تحلیل.